ေဖာ္ေကာင္ Black Box (၂)

Black Box  ကို ဘာနဲ့ လုပ္။

စတင္တီထြင္ထုတ္လုပ္စဥ္ ၁၉၆ဝ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားက သံလိုက္ဓာတ္ အသံုးျပဳတဲ့ တိပ္ေခြေတြသံုးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီမိုင္လာတိပ္ေတြဟာ မီး ေလာင္ကြၽမ္းမႈ ျပင္းထန္ရင္ အရည္ ေပ်ာ္ပ်က္စီးၾကတာေၾကာင့္ ၁၉၉ဝ ျပည့္ႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ မွတ္ ဥာဏ္ခ်စ္ပ္ျပားမ်ားပါဝင္တဲ့ Solid state memory boards ျပားမ်ား သံုးစြဲလာၾကပါတယ္။
Solid-state Technology  ဆိုသည္မွာ – ယေန႔ ေခတ္နာမည္ ေက်ာBlack box ထုတ္လုပ္ေရး ကုမၸဏီ တစ္ခုျဖစ္တဲ့Honeywell က ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ Ron Crothy  က Solid-State နည္းပညာဆိုတာ အရင္ကသံုးခဲ့တဲ့ တိပ္ရီေကာ္ဒါလို ေရြ႕လ်ားေနတဲ့ ပစၥည္းတစ္ခုမွမပါ ဘဲ မွတ္ဥာဏ္ခ်စ္ပ္ျပား(memory chips) ေတြကို တန္းစီၿပီး အလႊာ လိုက္ အထပ္လိုက္ ဖန္တီးထည့္ သြင္းထားတဲ့အတြက္Tape  သား ေခတ္ထက္အပ်က္အစီး နည္းတယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။

 ဓာတ္ေသတၱာေခၚတဲ့ Black Box ထဲမွာ အေရးပါတဲ့ အစိတ္အ ပိုင္းကေတာ့ ပ်က္က်ဒဏ္ခံမွတ္ ဥာဏ္အပိုင္းအတိုေကာက္ CSMU (Crash Survivable Memory Unit) ပဲျဖစ္ပါတယ္။Black boxရဲ႕ အဓိက အစိတ္အပိုင္းႏွစ္ခုျဖစ္တဲ့ ပ်ံသန္းမႈအခ်က္အလက္မွတ္တမ္း (Flight Data Recorder) နဲ႔ ေလ ယာဥ္ဦးခန္းပိုင္းအသံဖမ္းမွ တ္တမ္း(Cockpit Voice Recorder) ေတြ ကို မွတ္ဥာဏ္ဘုတ္ျပားမွာ အလႊာ လိုက္ ထပ္ၿပီးတင္ျပခဲ့တဲ့ CSMU  ထဲမွာ ထားပါတယ္။ CSMU  ဟာ ဆလင္ဒါပံုသ ဏၭာန္ ျဖစ္ပါတယ္။ မွတ္ဥာဏ္ဘုတ္ျပားမွာCVRအတြက္ အသံမွတ္Óာဏ္ ၂ နာရီစာပါရွိၿပီးFDRအတြက္ မွတ္ဥာဏ္ Data  သက္သက္၂၅နာရီစာပါရွိပါတယ္။
ေလယာဥ္တစ္စင္းရဲ႕လိုအပ္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို  မွတ္သိမ္း ႏိုင္ဖို႔ အဓိကက်တဲ့ ေနရာေတြမွာ အာ႐ံုခံပစၥည္းေတြအႏွံ႕ တပ္ဆင္ ထားပါတယ္။ ဥပမာ ေလယာဥ္ရဲ႕ အလ်င္ႏႈန္း၊ အျမန္ႏႈန္း၊ အျမင့္ေပ၊ ပင့္အားပိုေပးရြက္ျပားမ်ား အေနအ ထား၊ ျပင္ပအပူခ်ိန္၊ အတြင္းခန္း အပူခ်ိန္ႏွင့္ဖိအား၊ ေလယာဥ္အင္ ဂ်င္၏ စြမ္းေဆာင္ရည္စသည့္ အ ခ်က္မ်ားအျပင္ အျခားအခ်က္အ လက္ ၈ဝ ေက်ာ္ခန္႔ မွတ္သားႏိုင္ ပါတယ္။ ယခင္သံုးခဲ့တဲ့ သံလိုက္ တိပ္သားမ်ားက အခ်က္အလက္ မ်ားကို သက္ဆိုင္ရာ Track  (လမ္း ေၾကာင္း) ၁ဝဝ ခန္႔ထိသာ မွတ္ သိမ္းႏိုင္ေသာ္လည္း ယခု ေခတ္ Solid-State မွတ္တမ္းစက္မ်ားက ၇ဝဝ ေလာက္အထိကို မွတ္သိမ္း ႏိုင္ပါတယ္။ အာ႐ံုခံပ စၥည္းမ်ားက မွတ္သားလိုက္တဲ့ အခ်က္အလက္ မ်ားကို ဦးစြာေလယာဥ္ေရွ႕ပိုင္း ဦး ခန္းထဲမွာရွိတဲ့ ပ်ံသန္းမႈအခ်က္အ လက္ဖမ္းယူ ကိရိယာ(Flight Data Aquisition Unit=FDAU)  ထံ ကိုပို႔ပါတယ္။ အဲဒီ ကိရိယာက စီစစ္စီမံခန္႔ခြဲအၿပီးမွာ ေလယာဥ္ အၿမီးပိုင္းမွာ ရွိတဲ့ ဓာတ္ေသတၱာBlack Box  ဆီကို ထပ္ပို႔ၿပီး သိမ္း ဆည္းပါတယ္။ ပံုမွာေဖာ္ျပထားတာ ၾကည့္ရင္ ပိုမိုရွင္းလင္းပါလိမ့္မယ္။

Black box မ်ားရဲ႔ ဒဏ္ခံႏိုင္စြမ္း။

ဘယ္ေလာက္ဆိုးရြားတဲ့ အေျခ အေနမ်ိဳးနဲ႔ ပ်က္က်တဲ့ အေျခအေန ျဖစ္ပါေစ။ ဒီဓာတ္ေသတၱာေတြကို မပ်က္စီးႏိုင္ေအာင္ အတတ္ႏိုင္ ဆံုး တီထြင္ဖန္တီး ထုတ္လုပ္ရပါ တယ္။ ခရီးသည္တင္ ေလယာဥ္ ႀကီးေတြမွာ မျဖစ္မေနတပ္ဆင္ရ မယ့္Black boxမ်ားရဲ႕ဒဏ္ ခံႏိုင္ စြမ္းကို စံခ်ိန္စံၫႊန္း သတ္မွတ္ၿပီး စမ္းသပ္မႈရလဒ္ စံ ခ်ိန္မီမွသာလွ်င္ သံုးစြဲတပ္ဆင္ခြင့္ရွိပါတယ္။ အဓိက ဒဏ္ခံႏိုင္စြမ္း ရွိရမယ့္အခ်က္ေတြ ကို ေအာက္မွာတင္ျပေပးပါရေစ။

တိုက္ခိုက္ေဆာင့္က်ဒဏ္(crash Impact)

Black Box အဓိကက် တဲ့ CSMU  အပိုင္းကို စမ္းသပ္ သူမ်ားက အေျမာက္ေျပာင္းထဲထည့္ ပစ္သလို ကမၻာ့ဆြဲအားရဲ႕၃၄ဝဝဆ ျပင္းတဲ့အားနဲ႔ ပစ္ေပါက္စမ္းသပ္ပါ တယ္။ အထဲက မွတ္တမ္းေတြကို ျပန္လည္ထုတ္ယူခ်ိန္မပ်က္ရပါ။

စတီးလ္ေခ်ာင္းထိုးစမ္းသပ္မႈ(Pin Drop)

 ေလယာဥ္ပ်က္က်ခ်ိန္မွာ ေလ ယာဥ္ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းမ်ားထဲက မာေက်ာတဲ့သံေခ်ာင္းလို အရာဝတၴဳ မ်ား ဝင္ေဆာင့္ႏိုင္တဲ့ဒဏ္ကို စမ္း သပ္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ CSMU ကို အျမင့္ ၁ဝ ေပကေနၿပီး ေပါင္ ၅ဝဝ အေလးခ်ိန္ရွိတဲ့ စတီးလ္ (သံမဏိ ေခ်ာင္း ဒႆမ ၂၅ လက္မအခ်င္းရွိ) ေခ်ာင္းနဲ႔ ေဆာင့္ထိုးစမ္းသပ္ပါ တယ္။ ေဖာက္ထြင္းပ် က္စီးမႈမရွိ ရပါ။

ဖိေခ်စမ္းသပ္မႈ (Static Crush)

CSMU  ရဲ႕ မည္သည့္ မ်က္ႏွာ ျပင္ မည္သည့္ဝင္႐ိုးကိုမဆို ေပါင္ ၅ဝဝဝ ဖိအားႏႈန္း(5000 pound/sqinch)  နဲ႔ ငါးမိနစ္ ဖိေခ်စမ္းသပ္ ပါတယ္။ ပံုမပ်က္ေစရပါ။
မီးအပူဒဏ္ခံစမ္းသပ္မႈ (Fire Test) ပ႐ုိပိန္းဓာတ္ေငြ႕မီးနဲ႔ ဖိုသံုးခု ဆုိင္ထိုးၿပီး အပူခ်ိန္ ၂ဝဝဝ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟုိက္ (၁၁ဝဝ ဒီဂရီဆဲလ္စီး ယပ္စ္) အတြင္းမွာ ၁ နာရီထားၿပီး စမ္းသပ္ ပါတယ္။ မွတ္ဥာဏ္ မပ်က္စီးရပါ။

ပင္လယ္ေအာက္ဒဏ္ခံ စမ္းသပ္မႈ
(Deep Sea Submersion)
ပင္လယ္ဆားငန္ေရထဲ ဖိအား မ်ားစြာေပးၿပီး ၂၄ နာရီစိမ္ထားတဲ့ စမ္းသပ္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရေအာက္ ေပေပါင္း ၁၅ဝဝဝ မွာရိွတဲ့ ဖိအား ျဖစ္ပါတယ္။

ဆားငန္ေရဒဏ္ခံစမ္းသပ္မႈ
(Salt water submersion)
ဆားငန္ေရ(ပင္လယ္ေရ)အတြင္း ရက္ေပါင္း၃ဝထားၿပီး စမ္းသပ္ပါတယ္။

အရည္စိမ္စမ္းသပ္မႈ
(Fluid immersion)
ေလယာဥ္ဆီ၊ စက္ဆီ၊ ေခ်ာ ဆီႏွင့္ မီးသတ္ဓာတုေဆးရည္မ်ား ပက္ဖ်န္းမႈဒဏ္ကို ခံႏုိင္ရည္ ရိွ မရိွ စမ္းသပ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဓာတ္ေသတၱာ Black Box ထဲက ULBစမ္းသပ္မႈ  

ULB ဆိုတာ တျခား မဟုတ္ ပါ။ ေရေအာက္တည္ေနရာ ရည္ ၫႊန္းျပအသံလႊင့္စက္ (Under water Locator Beacon)  ဆုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။Black Box နဲ႔ အၿမဲ တမ္းတဲြလ်က္သား ေနရပါတယ္။ ေလယာဥ္မ်ား ပင္လယ္တြင္း ပ်က္ က်ခဲ့ရင္ ဒီပစၥည္းေလးကသူရိွတဲ့ ေနရာကို အလိုအေလ်ာက္ အသံ လႊင့္ၿပီး ရွာေဖြသူမ်ားကို အသိေပးပါ တယ္။ လူေတြ နားနဲ႔မၾကားႏုိင္တဲ့ Ultrasonic pulse  အသံမ်ားကုိ ျပတ္ေတာင္းျပတ္ေတာင္း ထုတ္ လႊင့္ေပးပါတယ္။ ေရနဲ႔ထိေတြ႕မွသာ အသံလႊင့္ထု တ္ႏိုင္ေစဖုိ႔ အာ႐ုံခံ ပစၥည္းေလး တပ္ဆင္ထားပါတယ္။ ေရေအာက္ေပ ၁၄ဝဝဝ အနက္က ေတာင္ အသံထုတ္လႊင့္ႏိုင္ပါတယ္။ တစ္စကၠန္႔ကို တစ္ႀကိမ္ႏႈန္းနဲ႔ ရက္ ေပါင္း ၃ဝ ထိ လႊင့္ႏုိင္ရပါတယ္။ သူ႕မွာ သက္တမ္း ၆ႏွစ္ခံတဲ့ ဘက္ ထရီ ပါဝင္ပါတယ္။

Black Box  ကို ေတြ႔ရိွလွ်င္  
ေလယာဥ္ ပ်က္စီးမႈအတြက္ စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ သက္ဆုိင္ရာအာ ဏာပိုင္မ်ားက ေလယာဥ္မေတာ္ တဆထိခုိက္ပ်က္စီးမႈ စံုစမ္းစစ္ ေဆးေရး အဖဲြ႕ကို ဖဲြ႕စည္းရပါတယ္။ အဲဒီအဖဲြ႕ဟာ ေလယာဥ္ပ်က္တဲ့ ေနရာကို အျမန္ဆံုး ျဖစ္ႏုိင္သမွ် ေရာက္ရိွရပါတယ္။ ဒီအဖဲြ႕အတြက္ အဓိကက်တဲ့ ပစၥည္းကေတာ့ စံု စမ္းစစ္ေဆးရာမွာ အေထာက္အ ကူေပးမယ့္ ဓာတ္ေသတၱာBlack Box  ပါပဲ။ ေျမျပင္ေပၚမွာ ျဖစ္ေစ၊ ေရေအာက္မွာျဖစ္ေစ ဒီပစၥည္းကို ေတြ႕ၿပီးရင္ အထဲကအခ်က္အလက္ ေတြ မပ်က္စီးေစဘဲျပန္လ ည္ေဖာ္ ထုတ္ႏုိင္ဖို႔သတိထားကိုင္တြယ္ ထိန္းသိမ္းရပါတယ္။ ကြၽမ္းက်င္သူ မ်ားရဲ႕ အကူအညီမပါဘဲ မိမိသ ေဘာအေလ်ာက္ ဖြင့္ခြင့္မရိွပါဘူး။ ပင္လယ္ေရေအာက္ထဲ ကျပန္ဆယ္ ရရိွရင္လည္း ကုန္းေပၚမွာ အေျခာက္ လွန္းခြင့္မရေသးဘဲ ေရလံုသို ေလွာင္ကန္တစ္ခုခုမွာ ဆက္ၿပီး ထည့္သြင္း သယ္ေဆာင္ရပါတယ္။ မွတ္ဥာဏ္ျပားမ်ားကုိ အလြယ္တကူ ျပန္လည္ရရိွႏုိင္သလို အလြန္ခက္ ခဲစြာနဲ႔ ကြၽမ္းက်င္သူမ်ားရဲ႕ အထူး ပစၥည္းကိရိယာမ်ားသံုးၿပီး ျပန္လည္ ေဖာ္ထုတ္ယူရတာလည္းရိွပါတယ္။ အသံမ်ားနဲ႔ အခ်က္အလက္မ်ား ျပန္လည္ေဖာ္ထုတ္ရတဲ့အခါမွာ ဒီBlack Box အတြက္ သီးျခား ထုတ္လုပ္ထားတဲ့Hardware နဲ႔ ွSoftware မ်ားရိွမွသာ ေဖာ္ထုတ္ ႏုိင္တာ   ျဖစ္ပါတယ္။

 ဒီေလာက္ဆုိရင္ ဓာတ္ေသတၱာ   လို႔ျမန္မာလိုတစ္ခုတ္တရေလး အမည္ေပးလိုက္တBlack Box ရဲ႕ အေၾကာင္း  ေတာ္ေတာ္ေလး စံုစံု လင္လင္ တီးမိေခါက္မိေလာက္ၿပီ လို႔ ထင္ပါတယ္။ ေျပာရရင္Black Box မ်ားရဲ႕ အဓိကတာဝန္ကေတာ့ သူပါသြားတဲ့ ေလယာဥ္ႀကီးရဲ႕အေျခ အေနအရပ္ရပ္ကို စဥ္ဆက္မျပတ္ မွတ္သားေနၿပီး ပ်က္က်မွ သာလွ်င္ အသံုးဝင္တယ္လို႔ ယူဆရသလိုရွိ ေပမယ့္ ေလေၾကာင္းလိုင္းမ်ားရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္အရ ေလယာဥ္မွဴးမ်ား ရဲ႕ ပ်ံသန္းမႈလက္ရည္လက္ေသြးကို လည္း ေလေၾကာင္း လိုင္းရဲ႕Safetyအတြက္ ေပါက္ၾကားလို႔မရတဲ့ အ တြင္းေရး (Confidential) တစ္ရပ္ အေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ရပါတယ္။ အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ပ်ံသန္းမႈ အေျခအေနမ်ိဳး   ျပဳလုပ္တတ္တဲ့ မွတ္တမ္းစစ္ေဆးခ်က္ေတြ႕ရင္ သက္ဆိုင္တဲ့ ေလယာဥ္မွဴးကို သီး သန္႔ေခၚယူ သတိေပးတာမ်ိဳး ျပန္လည္သင္ၾကားရတာမ်ိဳး ျပဳလုပ္ ရပါတယ္။

နည္းပညာေတြ တစ္ေန႔တျခား ျမင့္မားလာတာနဲ႔အမွ် ဒီblack box မ်ားရဲ႕ က႑ဟာပိုၿပီး အသံုးဝင္ လာမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေလယာဥ္မ်ား သာမကဘဲ နည္းပညာအဆင့္ျမ င့္ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီးႏိုင္ငံႀကီးေတြမွာ black box  ကို ကားမ်ားအတြက္ပါ အသံုး ျပဳတပ္ဆင္ဖို႔ လႊတ္ေတာ္ေတြမွာ ေဆြးေႏြးေျပာဆိုေနၾကပါၿပီ။  Black box ေတြဟာ ဘယ္ ေ  လာက္မွန္ကန္တိက်တဲ့အေျဖေတြ ထြက္လာေအာင္ အေထာက္အကူ ေပးႏိုင္ေသာ္ျငားလည္း ေတြ႕ရွိခ်က္ ေတြအရ အရင္ကထက္ ပို၍ပို၍ ေကာင္းေအာင္ျပဳျပင္ တီထြင္ ကာ Safety  ဆိုတဲ့ ေဘးအႏၲရာယ္ကင္းရွင္းေရးျမႇင့္တင္မႈေတြလုပ္ လုပ္ ေရွာင္လႊဲလို႔မရတဲ့ 3Ms ဆို ေသာMan, Machine, Media  အေၾကာင္းရင္းသံုးရပ္ထဲက တစ္ခု မဟုတ္တစ္ခု ေဖာက္ျပန္တတ္တဲ့ သေဘာသဘာဝေၾကာင့္ လမ္း ေလွ်ာက္ဖို႔ သဘာဝရဲ႕ ဒီဇိုင္းေရးဆြဲ ထုတ္လုပ္ျခင္းခံထားသည့္ လူသားမ်ားသည္ သဘာဝကို လြန္ဆန္ဖို႔ ႀကိဳးစားရင္း ျမန္သထက္ျမန္ဆန္ ခ်င္လာသည့္အတြက္ ျပန္လည္ ေပးဆပ္ရန္ တာဝန္ရွိၾကသည့္ အေလ်ာက္ … အက်ိဳးအျမတ္ မ်ားမ်ားယူလ်က္ … အက်ိဳးအျပစ္ အနည္းငယ္ေလးမွ်သာ ေပးဆပ္ ရေရး ႀကိဳးပမ္းၾကရေပဦးမည္ လို႔သာ ေျပာပါရေစဗ်ား။